شکاف کام و لب

شکاف کام و لب

شاید با این واژه آشنا باشید و یا همچنین در نزدیکان خود چنین مشکلی را در چهره نوزدان و یا افراد دیده باشید. شکاف کام و لب یکی از نواقصی به شمار می آید که مادرزادی است و به گونه ای می باشد که در آن بافت دهان و یا لب در طی تکامل جنینی به صورت کامل و درست تشکیل نشده باشد.
به پارگی و یا بسته نشدن لب، لب شکری و به شکاف سقف دهان، شکاف کام نیز گفته می شود. این نواقص در بدو تولد تشخیص داده می شود و می توان برای اصلاح و درمان آن نیز اقدام نمود.
در واقع شکاف لب که در اصطلاح پزشکی cleft lip نام دارد به وضعیتی اشاره می کند که در آن یک شکاف و یک فضای باز در طول لب وجود داشته باشد. این شکاف لب می تواند کوچک و یا بزرگ باشد به صورتی که لب بالایی و بینی را نیز به هم وصل کند.
شکاف کام و یا cleft palate زمانی رخ می دهد که سقف دهان در زمان رشد اولیه جنین در داخل رحم مادر، به درستی بسته نشود.
کام از دو قسمت به نام های کام سخت و کام نرم تشکیل شده است. که هر یک از آنها قابلیت شکاف برداشتن دارد.

چرا شکاف کام و لب اتفاق می افتد

اگر بخواهیم به دلایل این مشکل شکاف کام و لب بپردازیم می توانیم به این موضوع اشاره کنیم که به دلیل جوش نخوردن و خوب بسته نشدن اندام های مخلتف دهان مانند عضلات پشت کام و یا لب بالایی ایجاد می شوند.
در حالت طبیعی که لب و دهن کامل تشکیل می شوند، بافت های نرم صورت مانند کام و لب ها در سه ماهه اول بارداری بسته می شود. اما در صورتی که مشکلات زمینه ای و پاتولوژیکی وجود داشته باشد این اتفاق یا کاملا از بین می رود و یا این که به صورت ناقص انجام می شود.
عوامل وراثتی و ژنتیکی از اصلی ترین دلایل ایجاد شکاف کام و یا لب می باشد.
از دیگر مسائلی که بر روی این اتفاق تاثیر گذار هستند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
کمبود ویتامین
مصرف بیش از حد دخانیات و الکل
تغذیه نامناسب
قرار گرفتن مادر در معرض مواد جهش زا
استرس های کنترل نشده دوران بارداری
شکاف کام بر خلاف شکاف لب در هنگام تولد قابل تشخیص نیست و بروز علائم آن زمانبر می باشد.

مشکلات ناشی از شکاف کام و لب

شکاف های ایجاد شده در کام و لب، علاوه بر تاثیر نامطلوبی که در زیبایی ظاهری دارند، می توانند منجر به بروز مشکلات جدی بسته به درجات آن ها گردند.
از جمله:

مشکل شیردهی

متاسفانه کودکانی که دچار شکاف کام و یا لب هستند در تغذیه و دریافت شیر مادر به مشکل بر می خورند. از این رو برای تغذیه آن ها باید از سر شیشه های مخصوص استفاده کرد.

ناهنجاری های گفتاری

از دیگر عوارض شایع در این نقص مادرزادی می توان به ناهنجاری های گفتاری و تلفظی اشاره نمود که در نحوه صحبت کردن کودک مشکل ایجاد می نماید. تلفظ ناصحیح، صدای نامفهوم و تو دماغی شدن صوت از این جوانب مشکلات هستند.

مشکلات دهان و دندان

کودکانی که با شکاف لب و یا کام متولد شده اند، مستعد ابتلا به ناهنجاری های دهان و دندان بوده و برهم خوردگی نظم و ترتیب دندان ها، عدم تکامل مناسب دندان ها و جرم گیری سریع در آن ها از جمله مشکلات شدید دندانی ایجاد شده در این نقص هستند.

عفونت های گوش و مشکلات شنوایی

کودکان مبتلا به شکاف کام مستعد ابتلا به عفونت های گوش و افزایش مایع دوره گوش و به دنبال آن، کاهش قدرت شنوایی هستند.

خفگی در کودک

روش شیر دادن در این نوزادان کمی متفاوت تر از حالت های عادی بوده و در صورت رعایت نکردن آن می تواند منجر به ایجاد خفگی در نوزاد گردد.

پیشگیری از شکاف کام و یا لب

از جمله اقدامات پیشگیرانه در این عارضه عبارت اند از:
مراجعه و مشورت با پزشک متخصص پیش از اقدام به بارداری
انجام معاینات و بررسی های مشکلات ژنتیکی پیش از بارداری
اقدام به مصرف اسید فولیک در دوز و میزان مناسب از چند ماه پیش از بارداری
گذراندن یک دوره بارداری سالم، با رژیم مناسب و به دور از استرس های محیطی
انجام دقیق آزمایشات غربالگری پیش و پس از بارداری در زمان های معین شده، بویژه برای مادرانی که زمینه ژنتیکی ابتلا به شکاف کام یا لب را دارا هستند.
انجام اسکن آنومالی برای جنین در افرادی که مشکوک به بروز این نقص هستند.
انجام سونوگرافی سه بعدی در مادران مستعد به داشتن چنین نوزادی می تواند بسیار کمک کننده بوده و وضعیت کام و یا لب جنین را به خوبی به والدین نشان دهد.

متخصص ارتودنسی در کرج