ارتودنسی متحرک چیست

ارتودنسی 

ارتودنسی یکی از اقدامات لازم جهت نظم دهی و مرتب سازی دندان ها می باشد که باعث ایجاد ظاهر زیبا در فرد شده و در نتیجه اعتماد به نفس او را بالا می برد از این رو امروزه انجام ارتودنسی به یکی از ضروریات در بین جوانان تبدیل شده است اما نباید از این موضوع غافل شویم که ارتودنسی یک درمان برای بیماری های دهان و دندان است نه یک عمل زیبایی برای رسیدن به ظاهری بهتر و زیباتر. به طور کل ارتودنسییکی از شاخه‌‌ها و تخصص های دندانپزشکی است. دندانپزشکان در این تخصص، به درمان عدم هماهنگی و عدم جفت شدن دندان ها می‌پردازند که اصطلاحاً­ به آن مال اکلوژن  نیز گفته می‌شود. متخصص ارتودنسی در هماهنگ کردن ناهماهنگی‌های دندان ها تخصص دارد. از آنجایی که اغلب درمان های ارتودنسی ظاهر و شکل صورت افراد را بهبود می‌بخشند، می‌توان گفت که پروسه‌های درمانی انجام شده در این تخصص، جنبه زیبایی نیز دارند. اما درمان‌ها اغلب با هدف بهبود عملکرد دهان و دندان انجام می‌شود.

انواع ارتودنسی دندان

همانطور که گفته شد از این روش درمانی برای اصلاح مشکلات متعددی مانند عدم تراز دندان ها استفاده میشود، که در میان افراد مختلف بسیار پرطرفدار شده. این متد درمانی میتواند لبخندی زیبا به چهره هر انسانی ببخشید و با رفع نواقص، به اصلاح طرح لبخند کمک میکند.به طور کلی این درمان بر اساس نوع ابزار و تجهیزات بکار رفته به 2 دسته زیر تقسیم میشود:

ارتودنسی ثابت

برای یک مدت طولانی از تجهیزات خاصی برای تراز کردن دندان ها استفاده میشود. در تمام طول مدت درمان این ابزار باید در دهان قرار داشته باشند و به هیچ عنوان خارج نشوند (مگر تحت نظر و به دست دندانپزشک)

ارتودنسی متحرک

در این شیوه درمانی، از ابزار ارتودنسی استفاده میشود که لزومی ندارد برای یک مدت طولانی و تا پایان درمان آن ها را در دهان قرار داد. این ابزار معمولا در طول شبانه روز نزدیک 22 ساعت باید در دهان قرار بگیرند.

انواع ارتودنسی ثابت

ارتودنسی با بریس (براکت و سیم) که یک شیوه مرسوم و قدیمی (اما همچنان پرکاربرد) است.

• بریس های سرامیکی
• بریس لینگوال درونی

انواع ارتودنسی متحرک

• بریس های هاولی
• زد اسپرینگ
• اینویزیلاین (بریس های نامرئی)
• ریتینر

مزایای ارتودنسی متحرک

• پلاک ارتودنسی متحرک را می‌توان برای مسواک زدن درآورد.
• پوشش دادن سقف دهان (کام) انکوریج بهتری را به دست می‌دهد
• تنظیم پلاک متحرک آسان‌تر از مزایای ارتودنسی متحرک است، سیم‌ها به راحتی خم می‌شود و پایه آکریلیک را می‌توان به راحتی دستکاری کرد یا به کناره آن اضافه کرد.
• احتمال آسیب دیدن دندان‌ها کمتر است، برای مثال تحلیل ریشه که پی‌آمد اعمال نیروی شدید بر دندان است و از عوارض رایج ارتودنسی ثابت محسوب می‌شود، در ارتودنسی متحرک کمتر اتفاق می‌افتد.
• پایه آکریلیکی را می‌توان ضخیم کرد تا صفحه‌های تخت بایت روی دندان‌های قدامی یا عقبی فک بالا ایجاد شود.
• پلاک متحرک هم به عنوان نگه دارنده غیرفعال (پسیو) و هم پلاک فعال کاربرد دارد.
• پلاک متحرک را می‌توان برای انتقال نیروها به گروه‌های دندانی به کار برد.

تفاوت ارتودنسی متحرک و ارتودنسی ثابت

مهمترین تفاوت ارتودنسی متحرک و ارتودنسی ثابت در نوع پلاک آنهاست. در ارتودنسی متحرک بیمار می تواند به راحتی پلاک ها را از دهان خارج کند؛ درصورتی که پلاک های ارتودنسی ثابت فقط توسط متخصص ارتودنسی از دهان بیمار خارج می شوند. از پلاک ارتودنسی متحرک معمولاً برای درمان های تخصصی تر و دشوارتر که نیاز به حرکات جنبشی برای رفع ناهنجاری های فک بیمار باشد؛ استفاده می‌شود. در حقیقت، بیمارانی که که نیاز به تغییرات جزئی در دندان ها و رفع ناهنجاری در فکین خود داشته باشند؛ از ارتودنسی متحرک بیشتر سود می برند. در صورتی که ارتودنسی ثابت بیشتر برای جابجایی و مرتب کردن دندان ها به کار می رود و بیمارانی کاندید مناسب ارتودنسی ثابت هستند که دندان هایشان به شدت و هم ریخته و نامرتب باشد.پلاک ارتودنسی متحرک از نوع پلاستیکی همراه با سیم است که به راحتی روی دندان‌ها قرار می گیرد. در صورتی که برای ارتودنسی ثابت از براکت های فلزی همراه با سیم استفاده می‌شود که به دندانها می‌چسبند و نمی‌توان آنها را از روی دندانها برداشت.ارتودنسی متحرک برای کودکان مناسب تر از بزرگسالان است چون علاوه بر اینکه استفاده از پلاک قابل جابجایی آن برای کودکان راحتی بیشتری را به همراه دارد؛ باعث هدایت رشد فک بالا و پایین آنها خواهد شد.

ارتودنسی متحرک فک بالا

پلاک متحرک فک بالا از کام و قلابهاى روى پلاک متحرک کمک مى گیرد تا روى دندانهاى بالا بنشیند. این پلاک متحرک معمولا براى باز کردن و وسیع کردن کام بکار مى رود. در وسط این پلاک متحرک پیچى تعبیه شده است که آچار آن در اختیار والدین مراجعه کننده قرار مى گیرد و آنها با بازکردن این پیچ مى توانند فک بالا را گسترش دهند. اینکار بویژه در افرادى که تنفس دهانى دارند یا کام آنها تنگ مى باشد بسیار کمک کننده است و امکان این را فراهم مى کند که قوس دندانى فک بالا، شکل مناسبى را پیدا کند.

ارتودنسی متحرک فک پایین

پلاک هاى متحرک فک پایین کمتر از پلاکهاى متحرک فک بالا کاربردى هستند ولى با اینحال کاربردهاى خود را دارند. ارتودنسی متحرک فک پایین در بهبود نظم و تصحیح نامرتبى دندانهاى پایین موثر مى باشند. پلاک متحرک فک پایین به اندازه پلاک متحرک فک بالا گیر خوبى ندارد و مقدارى لق تر از پلاک متحرک فک بالا مى باشد؛علت آن نیز در این موضوع مى باشد که دندانهاى فک پایین بخوبى دندانهاى فک بالا گیر مناسبى ندارند و از طرفى پلاک متحرک فک پایین به دلیل وجود زبان، نمى تواند به کف دهان بخوبى بچسبد.

ارتودنسی متحرک فک بالا و فک پایین

در مواردى ممکن است فرد بصورت مجزا در هر فک نیاز به پلاک متحرک ارتودنسی داشته باشد که به همین منظور در هر دو فک کار انجام مى شود. استفاده همزمان از پلاک متحرک بالا و پایین دشوار است و در مواردى این چنینى گاهى متخصص ارتودنسی براى کمک به استفاده فرد، زمان استفاده یکى را روزانه و دیگرى را شبانه قرار مى دهد. در پلاک متحرک بالا و پایین معمولا هر یک از پلاک ها بصورت مستقل در فک مورد نظر کار انجام مى دهد اما مواردى وجود دارد که پلاک هاى متحرک بالا و پایین بصورت ترکیبى با هم عمل مى کنند که در اصطلاح دستگاه فانکشنال ارتودنسی نامیده مى شود.

دستگاه فانکشنال ارتودنسی

در مواردى که فک پایین بخوبى رشد نیافته است و (در مقایسه با فک بالا) عقب بودن فک پایین مشاهده مى شود، مى توان از فرصت رشد باقیمانده براى تحریک رشد فک پایین بهره گرفت. پلاک هاى فانکشنال ترکیبى از یک پلاک متحرک در فک بالا و یک پلاک متحرک دیگر در فک پایین مى باشد که فرد را مجبور مى کند فک پایین خود را در موقعیت جلوترى ببندد.این پلاک هاى متحرک بالا و پایین در ترکیب با یکدیگر عمل مى کنند و در یک بازه زمانى ٩-١٢ماهه آنقدر فرد را به جلو آوردن فک پایین مجبور مى کنند که موجب رشد این فک مى شوند. ارتودنسی فانکشنال امروزه نقش بسیار مهمى در درمان هاى اسکلتى فکى دارد.

دکتر الناز نجفی