اگر بیمار بعد از اتمام دوره ارتودنسی دندان های خود، از نگهدارنده ارتودنسی به درستی استفاده نکند، ممکن است بعد از گذشت چند روز، دچار بازگشت دندان ها به وضعیت کج و نامرتب شوند. که به این عارضه، برگشت ارتودنسی می گویند.
برگشت ارتودنسی و به تبع آن ایجاد مشکلات و بهم ریختگی دندان ها از مواردی است که ممکن است افراد متقاضی درمان ارتودنسی را نگران کند.
ارتودنسی که از روش های درمان مشکلات ناهنجاری و کجی دندان ها می باشد، طی مدت زمان و بکارگیری تجهیزات ارتودنسی سبب درمان و صاف و ردیف شدن دندان ها می گردد. اما مشاهده جابجایی دندان ها بعد از ارتودنسی و انجام درمان مجدد بعد از صرف زمان و هزینه برای هیچ یک از بیماران این درمان، خوشایند نخواهد بود.
از این رو در این مطلب در مورد دلایل برگشت ارتودنسی شرح می دهیم تا افراد با آگاهی و رعایت نکات ضروری درمان این روش، دچار این مشکل نشوند.
برگشت درمان ارتودنسی
اگر بیمار بعد از اتمام دوره ارتودنسی دندان های خود، از نگهدارنده ارتودنسی به درستی استفاده نکند، ممکن است بعد از گذشت چند روز، دچار بازگشت دندان ها به وضعیت کج و نامرتب شوند. که به این عارضه، برگشت ارتودنسی می گویند. برگشت ارتودنسی عمدتا مربوط به مواردی می شود که بعد از گذشت چند روز و یا چند ماه ابتدایی پس از بازگشت دستگاه های ثابت ارتودنسی رخ می دهد.
به منظور پیشگیری از برگشت درمان ارتودنسی می بایست موارد مهمی رعایت گردد:
- دقت و شیوه عمل متخصص ارتودنسی
- همکاری خود بیمار در استفاده از تجهیزات ارتودنسی
- و فاکتور های مرتبط با رشد طبیعی بیمار
عوامل موثر در برگشت ارتودنسی
از عواملی که در برگشت ارتودنسی دندان ها موثر هستند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
ژنتیک
ممکن است ژنتیک هر فرد، باعث کج و نامرتب شدن دندانها در دوران بزرگسالی می‌شود.
دندان غایب
در حالتی که یک یا چند دندان بعد از ارتودنسی، به هر دلیلی از دست برود جای خالی که در اثر غایب شدن دندان ایجاد می شود ممکن است سبب برگشت ارتودنسی و نامرتب شدن دندان ها شود.
سن
از جمله عواملی که برگشت ارتودنسی را تشدید می کند، سن فرد است که با افزایش آن می تواند باعث حرکت دندان های پیشین شود.
برگشت مشکلات فکی
این برگشت درمان ارتودنسی در بیمارانی که درمانشان در دوره بلوغ و یا قبل از بلوغ انجام می شود مشهود است، چرا که با ادامه رشد منفی ناهنجاری های فک و دندان مجددا خود را نمایش می دهند. این حالت برای اشخاصی اتفاق می افتد که دارای فک پایین جلو آمده هستند و فک الگوی رشد مشخصی را طی کرده است و در اغلب اوقات با بهترین درمان هم خطر برگشت وجود دارد.
برای این افراد پزشک متخصص ارتودنسی به والدین بیمار این موارد را یادآوری می کند و با در نظر گرفتن این مورد درمان ارتودنسی را شروع می کند.
برگشت نامرتبی دندان ها
در حالتی که بیمار برای کشیدن دندان در ارتودنسی مقاومت می کند و درمان ارتودنسی بدون کشیدن دندان اتفاق می افتد احتمال بروز این مشکل بعد از ارتودنسی زیاد است.
باز شدن فضا
این برگشت درمان ارتودنسی در افرادی که دندان های خود را می کشند اتفاق می افتد. در این حالت با توجه به باز شدن فضای دهان و دندان و شکل و اندازه طبیعی دندان درمان مجدد یا با استفاده از درمان های بازسازی اندازه طبیعی دندان توصیه می شود.
دندان قروچه
این برگشت درمان ارتودنسی از طریق نیروهای مربوط به روی هم ساییدن دندانها رخ می دهد و فک پایین را رو به جلو حرکت می‌دهد و فشار زیادی را به دندان‌های بالا وارد می‌کند. فشار مداوم روی قوس دندان‌های بالا باعث جابجایی دندانها و نامرتب شدن آنها می‌شود. بسیاری از افراد بدون این که خود متوجه باشند، هنگام خواب دندان قروچه می کنند.
نگهدارنده ها؛ جلوگیری از برگشت ارتودنسی
برای حفظ درمان ارتودنسی می بایست از نگهدارنده ها استفاده شود. که به صورت سفارشی برای هر فرد و با توجه به وضعیت دندان های او تجویز می گردد. از انواع نگهدارنده ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نگهدارنده ثابت
نگهدارنده ثابت نتیجه ارتودنسی را تضمین می کند که به پشت دندان های فک پایین می چسبد. نصب نگهدارنده ثابت و همچنین برداشتن آن توسط متخصص ارتودنسی انجام می گیرد.
ریتینراسیکس
ریتنر اسیکس بهترین نوع نگهدارنده است و به دلیل اینکه به صورت سفارشی برای دندان ها قالب گیری می شود و به شکل نامرئی است به درستی بر روی دندان ها قرار می گیرد و باعث حفظ نظم دندان ها می شود.
ریتینر هالی
این ریتینر از جنس فلز و آکریلیک است. این ریتینر در سقف دهان و در پشت دندان های پایینی جای می گیرد و سیمی دارد که اجازه نمی دهد تا دندان های بالا کج شوند.